dinsdag 30 augustus 2011

Drie sterren, maar Who's in control?

Op woensdag 24 augustus 2011 meldde NRC Handelblad dat een journalist van HP/De Tijd ontdekt had dat het maandblad Opzij drie sterren had toegekend aan een nog niet verschenen roman. Dit lijkt een leuk schandaaltje maar ...


Maar ...
Dit incident staat niet op zichzelf. Hoe stom kan zo'n redactrice zijn. Waar blijft haar geloofwaardigheid. En van dit door Cisca Dresselhuys groot gemaakt vrouwenblad. Benieuwd welke maatregelen de redacties van De Volkskrant en Opzij gaan nemen. Maar het is redelijk kortzichtig om het alleen in de rubriek faits divers te plaatsen, er over te grimlachen en tot de orde van de dag overgaan. Foutje, kan gebeuren, nietwaar.



In dezelfde NRC (van woensdag 24 augustus 2011) stond de wekelijkse (algemene) column van Henk Hofland (van 1927, en nog steeds zéér bij de pinken). Waarin hij de val van Gaddafi in Libië koppelde aan onze mediawereld. Ook kun je de uitglijder van Daniëlle Serdijn plaatsen in de analyse die journalist Nick Davies in zijn Gebakken lucht (van 2009) maakt van zijn vakgebied, de journalistiek. Tot slot kun je de drie sterren- 'recensie' koppelen aan de eerste stationsbibliotheek die deze zomer in Haarlem werd geopend. Dit hele incident heeft nadrukkelijk ook te maken met de manier waarop een Openbare Bibliotheek vandaag de dag functioneert of zou moeten functioneren.


De vraag die bij dit alles steeds gesteld kan worden: Who's in control?  Wie bepaalt UW mening?


Verloedering van de journalistiek
Volgens journalist Nick Davies van de Guardian is zijn vak de laatste dertig jaar langzamerhand steeds meer uitgehold. Grote concerns hebben kranten, tijdschriften en televisiezenders opgekocht en zijn die gaan exploiteren als een bedrijf waar het alleen maar om de winst gaat. Dat kan en kon alleen door te besparen op het primaire proces. En dat is in deze tak van sport het terugbrengen van het aantal (goedbetaalde) journalisten. Niet alleen in aantal terugbrengen maar vaak ook door de dure (gekwalificeerde) professionals te vervangen door goedkope krachten. Waardoor uiteindelijk met steeds minder, en minder gekwalificeerde mensen een krant, tijdschrift of nieuwsbulletin moet worden gemaakt.



Tegelijkertijd signaleert hij dat de laatste dertig jaar een pr-branche is opgekomen die zeer aanwezig is. pr-mensen die werkzaam zijn bij overheidsinstellingen , bedrijven en instellingen. Professionals die doorlopend informatie produceren (over nieuw beleid, regeling, een activiteit, een boek, film, lezing enzovoorts) én afvuren op nieuwsorganisaties als kranten en tijdschriften. De daar overgebleven journalisten maken in veel gevallen maar al te graag gebruik van deze voorgekookte informatie en laten zich gebruiken als doorgeefluik van de aangereikte teksten of beelden. Zonder - zoals het waarschijnlijk hoort - die aangereikte informatie kritisch op haar mérites te beoordelen. Dat zouden ze best (nog steeds) kunnen, maar vaak ontbreekt de tijd. Is er een deadline. De krant van morgen moet af. Het volgende nieuwsbulletin moet gemonteerd worden. Of er moet gescoord worden (verkoop van kranten, hoge kijkcijfers behaald).
Het valt derhalve te snappen dat een Daniëlle Serdijn op basis van een najaarsfolder van een uitgever denkt: "Hé, een interessant boek (in wording). De flaptekst spreekt me aan! Laat ik het maar overnemen."


Een incident?
Nick Davies en met hem Henk Hofland - beide doorgewinterde, oude,  échte journalisten - weten al veel langer dat hun vak niet meer is wat het ooit was. Alhoewel ze beiden als een van de eersten toe zullen geven dat het in de jaren zestig en zeventig (ondanks een film als All the president's men) ook niet allemaal rozengeur en maneschijn was. Maar toen waren er nog wel journalisten die als geen ander wisten dat anderen probeerden 'de krant' voor hun of haar product, dienst of mening te krijgen. Ze lieten zich toen minder gebruiken. Dat is helemaal omgeslagen. Iedereen die een krant leest, een tijdschrift doorbladert of programma's op tv ziet zal doorlopend vraagtekens kunnen zetten bij de reden waarom juist aan dit of dat onderwerp hier en nu aandacht wordt geschonken.

De intentie van redacties moge nog steeds zuiver zijn (in de zin van integer, dat ze niet corrupt zijn), toch kun je je niet aan de indruk onttrekken dat ze zich heel erg vaak laten gebruiken. Om een leuke krant te maken, een leuk tijdschrift of een leuk programma. Een krant die verkoopt. Een tv-show die veel kijkers en dus reclame-minuten oplevert.


Leuk
Henk Hofland constateert in zijn column Gaddafi, de tv-serie dat in de journalistiek elke hoofdredactie in een poging om lezers en kijkers te trekken (en behouden) zijn 'product' opleukt. De krant moet leuk zijn. Tijdschriften. Tv-programma's. Henk Hofland heeft (ook) zijn stokpaardjes. Een daarvan is dat hij al jaren fulmineert tegen het NOS-journaal. Niet zozeer tegen de inhoud, maar wel dat elke uitzending begint met een tune (leader) die (a) veel té bombastisch is (qua beelden en geluid) maar vooral (b) véél te lang duurt. Een lengte die ten koste gaat van de inhoud en feitelijk niets toevoegt. De tekstfragmenten op deze pagina komen uit de column Gaddafi, de tv-serie.



Stationsbibliotheek Haarlem
Deze zomer werd in Haarlem feestelijk de eerste stationsbibliotheek van Nederland geopend. Een prima initiatief van een instelling die het moeilijk heeft. Leden van de Haarlemse bibliotheek kunnen 's ochtends of op weg naar huis een boek lenen. Problematisch is echter dat ze vooral titels voorgeschoteld krijgen die in de bestsellerlijstjes staan en/of waarover in 'de programma's' wordt gepraat. De Openbare Bibliotheek is daarmee feitelijk een verlengstuk van de Danielle Serdijns van de samenleving en alle pr-dames en heren die van alles proberen om 'hun product' neer te zetten.



De stationsbibliotheek zou zo overgenomen en commercieel geëxploiteerd kunnen worden door de Bruna of de AH. De prijs van het abonnement zou wellicht hoger worden of er komt een optie om een los boek te lezen.


Bibliotheken trekken op dit moment van alles uit de kast om de gevolgen van de bezuinigingen op te vangen. Het is echter sterk de vraag of de gemeente als belangrijkste subsidiënt overtuigd zal kunnen worden van het maatschappelijk belang van het uitlenen van de nieuwste Herman Koch of Heleen van Rooyen. Uiteraard moet een 'normale' bieb die titels ook in haar collectie hebben, maar ze op een dergelijke manier 'in de markt zetten' om te scoren is maar zeer de vraag.



Who's in control?
De drie sterren, het opleuken van nieuws en het meegaan in door de pr-branche opgewerkte hypes raken allemaal aan de vraag wat nog waar is. Wat belangrijk is. Wie je nog kunt vertrouwen. Of het een probleem is als medewerkers uit respectabele instellingen (dé krant, hét journaal, dé bieb) zich voor het karretje laten spannen van mensen die in eerste instantie alleen geïnteresseerd zijn in hun eigen portemonnee.


De tijd dat de krant een meneer was zal waarschijnlijk nooit meer terugkeren. Maar iets meer zelfrespect zou niet verkeerd zijn. Dat de hoofdredacties snappen dat een krant een maatschappelijke rol vervult. Een rol die uiteindelijk te maken heeft met het democratisch functioneren van onze samenleving. En derhalve haar lezers (kijkers) serieus neemt, niet naar de mond praat, zich niet laat lenen voor de (commerciële) belangen van anderen en op de een of andere manier snapt dat het aloude begrip volksverheffing juist nu - in tweede decennium van de 21e eeuw - meer dan nodig is. Niet alleen geven wat je publiek vraagt. Maar ze verleiden om kennis te nemen van weliswaar minder geplugde titels (onderwerpen) maar daarom niet minder zinvol of 'leuk'.





De Phone-in
Toevallig gaf Ronald Giphart vandaag in De Volkskrant in zijn column een typisch voorbeeld.
In de jaren tachtig sprak hij op verzoek van een studievriend (en latere tv-directeur van BNN) een zogenaamde mening in als er niet genoeg mensen deelnamen aan 'de phone-in'. Zo'n programma waar 'de gewone man' mag reageren op de stelling van de dag. Je bent óf voor, óf tegen en weet dat vooral fel naar voren te brengen. Op verzoek van die vriend sprak hij regelmatig 'zijn mening' in als er niet genoeg burgers tegen of voor de stelling van de dag waren. Dikke lol in dat studentenhuis.


Laatste zin: Sindsdien wantrouw ik alle radio-meningen van gewone mensen thuis.


Klik hier voor Truthout



maandag 29 augustus 2011

Goede voornemens: Who's in control?

Rond Nieuwjaar, in de lente en na de zomervakantie maken velen goede voornemens. Waarom ze bijna altijd de mist ingaan heeft iets te maken met de manier waarop onze hersenen zijn geprogrammeerd. Who's in control?

Goede voornemens en uitstelgedrag
Niet toevallig verschijnt in september de Nederlandse vertaling van The Procrastination equation : how to stop putting things off and start getting stuff done onder de titel Uitstelgedrag van Piers Steel. Een Amerikaans professor die (naar men zegt) deskundige is op het gebied van motivatie en uitstelgedrag (= procrastination).

In dat boek ontvouwt hij de laatste inzichten op dit gebied. Een mengeling van gezond verstand én modern inzicht in hoe het menselijk brein werkt. Centraal staat daarin dat een mens zo geprogrammeerd is om zo veel mogelijk op de automatische piloot te doen. Die automatische piloot zou je het onbewuste kunnen noemen. Die neemt het gros van ons gedrag (handelen, denken en doen) voor haar rekening. Voor het bewustzijn (dat we allemaal denken te hebben) blijft er (gelukkig) weinig over. Dat komt (ook) goed uit want uit talloos veel onderzoek is gebleken dat ons bewustzijn relatief erg weinig tegelijkertijd voor haar rekening kan nemen. Multitasken is bijvoorbeeld een fabeltje. Sterker: hoe meer door de automatische piloot kan worden afgehandeld des te beter (vanuit het bewustzijn gezien).

Rituelen, automatisch gedragHet gros van ons dagelijks gedrag gaat vanzelf. Zonder dat we er al te veel over hoeven na te denken gaat een 'normale' dag zoals hij al jaren gaat. We staan bijvoorbeeld 's ochtends op. De wekker loopt om tien voor vijf af. Je springt uit bed. En af en toe merk je dat je net wakker was (geworden) voordat de wekker afliep. Typisch. Je gaat vlug naar de badkamer. Licht aan en je doet wat je normaal doet. Gaat naar beneden. Maakt de gangdeur in de hal niet open. Want je weet dat rond dat tijdstip de krant nog niet in de bus kan liggen. Gaat naar de keuken, haalt wat etenswaar uit de koelkast, smeert enkele boterhammen. Eet er enkele, een glas melk. Oh ja, je had al meteen de radio aangezet voor het nieuws van vijf uur. Ergert je aan de onbenulligheid van sommige programma's. Poetst je tanden. Pakt je spullen in. Licht uit. Naar de garage. Sluit de deur van de schuur en fietst weg. Naar je werk. Je hebt ook nog opgemerkt - toen je naar buiten stapte - dat het zacht weer is en hoe goed de wind deze ochtend staat of amper aanwezig is.

Zo'n ritueel zal iedereen herkennen. Het punt is nu dat je op zo'n gemiddelde ochtend ook iets volstrekt anders had kunnen doen. Je bent toch de baas over jezelf! Je zou om tien voor vijf ook een glas bier kunnen open trekken. Om de mooie dag die voor je ligt ietwat feestelijk te openen. Een pas gekochte cd opzetten, en dat vierde (mooie) nummer keihard afdraaien. In plaats van boterhammen te smeren had je uit de voorraadkast een blikje vis kunnen pakken, met een rest van een krop sla en een flesje met heerlijke dillesaus. Voor de lunch, later. En je pakt niet de fiets, maar neemt dit keer de step van je zoon en droomt u maar verder. Dat we dit zelden tot nooit doen is omdat we, zoals de volksmond dat terecht opmerkt, gewoontedieren zijn. Dat klopt, maar feitelijk betekent dit gewoontegedrag dat ons onbewuste bepaalt wat we op zo'n ochtend doen. Of de rest van de dag en avond. Het gros van de tijd doen we wat we ook op andere dagen doen. Dat kost ons brein namelijk veel minder moeite. Om te overleven. Het kost heel erg veel moeite om de hele dag continue na te denken wat we NU weer (anders) zouden moeten gaan doen.

GewoontesGoed en slecht gedrag wordt veroorzaakt door gewoontes. Die we onszelf hebben aangeleerd. Gedrag dat als het ware ingeprent is in ons onbewuste. Een vraag die de hersen- en gedragsonderzoekers nog niet hebben beantwoord is waarom we allemaal net iets ander gedrag als een ander vertonen. Of anders gezegd, waarom mijn onbewuste me andere dingen laat doen als mijn vrouw, zoon of collega?
Maar deze notie - dat we gewoontedieren zijn en geleefd worden door ons onbewuste - is de sleutel om te begrijpen waarom goede voornemens meestal de mist ingaan. Het kost moeite om een bepaald regime, een bepaald levensritme te doorbreken met iets anders. Iets nieuws. 's Ochtends bent u al jaren gewend om in uw auto te stappen en naar het werk (3 kilometer verderop) te rijden. Uw bewustzijn (en onbewuste) zeurt regelmatig dat de fiets een goed alternatief is. Goed voor de buik, de portemonnee en nog zo wat argumenten. Maar toch stapt u morgenvroeg weer in die auto. En de fiets met elektrische hulpmotor - gekocht om eindelijk eens te gaan fietsen - blijft gewoon in het schuurtje staan.

UitstelgedragHet boek van Piers Steel staat bomvol van dit soort gedrag. Hij verklaart waarom we handelen zoals we handelen. En hij reikt - gelukkig - tips aan om gedrag te veranderen. Zoals de titel al aangeeft komt van uitstel afstel. De crux is dus om te beginnen met hetgeen je jezelf hebt voorgenomen. Maar dat kan alleen als je het kunt opnemen in je onbewuste gedrag. In je dagelijks, wekelijks ritme. Dat kost moeite. Iemand die al twintig jaar in die auto springt voor een afstandje van niks (toch!) moet er moeite voor doen om de fiets te pakken. Op dat moment is het onbewuste de baas. En legt je bewustzijn het af. Een teleurstellende conclusie, maar het is niet anders. Je zult iets moeten bedenken om die vicieuze cirkel te doorbreken. Een tip zou kunnen zijn om je autosleutels de avond van tevoren te verstoppen. Ergens op een rare plek neerleggen. De wekker eerder te zetten en een beloning bij je lege boterhamzakje te leggen. Met niet té veel calorieën erin. En begin na de eerste fietstocht met een boekje waarin je noteert: woensdag 24 augustus 2011 -> 6 km gefietst. En blijf dat boekje bijhouden. Spreek met je baas af dat je af en toe later zult komen, als je vanwege een incidentele regenbui later van huis gaat. Maak een deal met een andere (te dikke) collega die ook 'wel' wil gaan fietsen. Enzovoorts.

VerslavingHet omgekeerde van een (goede) gewoonte is natuurlijk een verslaving. Het doet er niet toe waaraan. Gedrag dat iets dwangmatigs heeft. Dat je niet kunt nalaten. Gedrag dat veel beslag op jezelf legt. Of je portemonnee. Of je omgeving. Waar jezelf en anderen last van hebben. Een verslaving komt ook uit dat onbewuste voort. Maar er zit geen rem meer op. Je bewustzijn heeft er niets meer over te zeggen. Het moge inmiddels duidelijk zijn dat van zo'n soort gedrag af komen nog veel moeilijker is.

Beter is om te voorkomen dat een verslaving ontstaat. Ouders zouden daar heel alert op moeten zijn. Zich afvragen of bepaald gedrag van hun kinderen wel zo goed voor hen is. Binnen no time is het normaal dat een kind elke dag enkele uren tv kijkt of een spelletje speelt op een spelcomputer, doorlopend iets doet met een mobieltje enzovoorts. Een verslaving die ten koste gaat van zinvollere zaken, zoals lezen, spelen, met andere kinderen iets doen of helpen in het huis.

Enkele citaten
In NRC Next van 16 augustus 2011 wordt al ingegaan op de publicatie van de Nederlandse vertaling.

Dat komt voor een groot deel - het is inmiddels overbekend - doordat mensen zich zonder veel nadenken door het leven bewegen. We volgen het grootste deel van de tijd onze gewoontes en laten ons verder vaak bewust beïnvloeden door wat er in de directe omgeving gebeurt. Maar ook als mensen wel nadenken - echt goed doen ze dat meestal niet. Eén van de dingen die we nooit leren: we denken consequent ten onrechte dat we het in de toekomst rustiger zullen hebben dan nu. Dus je droom volgen, die ene grote stap zetten - ach, dat kan altijd nog, daar kan ik beter mee beginnen als ik er echt de tijd voor heb, denken mensen dan. En dat is dan dus nooit.Maak er niet gewoon een goed voornemen van, maar wat psychologen een 'implementatie-intentie' noemen: een 'als dit aan de hand is, dan doe ik 'dat'. Als ik thuiskom, ga ik hardlopen. Thuiskomen, hardlopen. Vrijwel gedachteloos uit te voeren - je hoeft het alleen nog maar te doen. Maak van je droom een project, daar komt het op neer. Neem je droom heel serieus. Realiseer één droom tegelijk, want iets nieuws beginnen kost mentale energie.

Goede voornemens en de bibliotheekWe hoeven niet uit te leggen dat lezen in het rijtje goede voornemens past. Lezen is goed voor u. Los van wat u leest. Lezen is altijd beter als niet lezen. Het probleem is echter de tijd ervoor te vinden. Tijd die u alleen kunt vinden door andere zaken minder te (gaan) doen. Om andere gewoontes - gedrag dat uw onbewuste u al jaren laat doen - op te geven of af te zwakken. Lid worden van de bibliotheek is een stap. Maar niet genoeg. Op de een of andere manier moet u in uw dagelijks ritme een plek vinden om met dat boekje in een hoekje te kruipen.

Een implementatie-intentie zou kunnen zijn om ná eten en afwas een kookwekker aan te zetten en iedereen in het huishouden gaat lezen. Alle afleidende apparaten worden uit- en afgezet en gedurende drie kwartier wordt er gelezen. Elke dag. Houdt het twee maanden vol en bezie of het aanslaat en in uw onbewuste systeem terecht is gekomen. Beklijfd? Bezie dan wie de baas is. Who's in control?
Klik hier voor een artikel uit Intermediair : Waarom je eerst nog even dit wilt doen

Klik hier voor een ander artikel over vrijheid in onze age of distraction




Een verontrustende hypothese

Het zal u niet zijn ontgaan dat er een discussie gaande is over de manier waarop onze hersenen werken.


Dat wil zeggen: er zijn hersenonderzoekers die de laatste jaren het 'grote publiek' met hun hypotheses over hoe onze hersenen werken in populair-wetenschappelijke boeken en tijdschriftartikelen bestoken. Daardoor is een levendig debat op gang gekomen. Het jaarthema van BasisBibliotheek Maasland - Who's in control? - heeft daar ook mee te maken. Maar hersenonderzoek is wat ons betreft slechts een van de terreinen waarop die vraag gesteld moet worden. Hét antwoord vinden of geven zal niet meevallen. De vraag is daarvoor (a) te complex, (b) zal nog veel onderzoek vergen en (c) wellicht valt hét antwoord (filosofisch gesproken - denk aan Karl Popper) niet te geven.


Een interessant plaatje
Hier wordt een interessant 'plaatje' uit Het slimme onbewuste van de Nijmeegse hoogleraar Ap Dijksterhuis aan u voorgesteld. Een zeer verontrustend plaatje. Dat gevoelens van weerzin, ongeloof en verbazing opwekt. Dat is altijd als een zeer boude stelling - hypothese - wordt geformuleerd. Maar daarvoor is het ook bedoeld. Wetenschappelijke kennis neemt toe doordat er op een bepaald moment iemand iets postuleert dat indruist tegen alle common sense. Zo ook hier. Het gaat over de vraag wie of wat ons gedrag aanstuurt.


Wat veroorzaakt ons gedrag?
Het plaatje heeft te maken met gedrag. Van mensen. Iedereen vertoont het. En gedrag wordt aangedreven door impulsen. Die dagelijks op ons afkomen. Met die impulsen -beter geformuleerd die brokjes informatie - moeten we als mens iets. Hét orgaan dat alles verwerkt in het brein. Impulsen halen we als het ware met onze zintuigen op. Elke minuut, elke seconde komen impulsen op ons af. We zien iets, horen iets, voelen, proeven of ruiken. Er is berekend dat per seconde 11 miljoen bits op ons afkomen. Daar moeten we iets mee. En dat doen we ook.


Een filmpje - A bandwidth for humans
Klik hier voor een Engels filmpje (A bandwidth for humans) dat in vier minuten duidelijk maakt waarom we als mens niet 'gek worden' van die gigantische hoop informatie. Dit filmpje heeft iemand in 2009 gemaakt en op Youtube geplaatst na het lezen van Het bewustzijn als bedrieger: een mythe ontrafeld van de Deense wetenschapsjournalist Tor Norretranders. Pakweg tien jaar geleden. Dat kan wel kloppen want het is een boek uit 1991. Een boek dat zijn tijd ver vooruit was.




Plaatje 1
Elk levend mens vertoont gedrag. Onder gedrag valt als ons denken, handelen, doen en laten.


Hier zal iedereen zich in kunnen vinden.

Plaatje 2


Plaatje 3
Nu begint het gedonder en komt de eerste hypothese. Die zegt dat al ons gedrag voortkomt uit onbewuste processen. ALLE. Daarmee is er geen bewustzijn of een 'vrije wil', ziel of hoe je wilt noemen die (af en toe) beslissingen neemt om iets wel of niet te doen, en daarmee gedrag te (gaan) vertonen.


Plaatje 4
Gelukkig komt in dit plaatje het bewustzijn wél naar voren. Het bewustzijn is hier een 'entiteit' die ook in onze hersenen zit. Bewustzijn stuurt bewuste processen aan. Iedereen herkent dit. We zijn toch zeker de baas in onze eigen hersenen!

Plaatje 5
In dit plaatje komt een pijl die aangeeft dat er een relatie is tussen onze onbewuste processen en ons bewustzijn. En waarschijnlijk zal iedereen zich daarbij ook iets kunnen voorstellen. Sommige dingen doe je op de automatische piloot (onbewust, dus) en soms ben je jezelf er heel goed van bewust dat je iets doet, gaat doen, denkt, nalaat enzovoorts.


Opmerkelijk is wel dat de pijl een bepaalde kant uitwijst. En dat is de adder onder het gras. Deze pijl beweert namelijk dat onbewuste processen bewuste processen voortbrengen, aansturen, opwekken enzovoorts. Daar zal niet iedereen het mee eens zijn. Boos worden. Niet snappen.

Plaatje 6


In het laatste plaatje staat de meest opzienbarende hypothese. Onze onbewuste processen 'veroorzaken' bewuste processen waardoor wij als mens denken dat die bewuste processen (in sommige, enkele of alle?) ons gedrag veroorzaken. Alle bewuste processen komen voort uit onbewuste processen, én ...


En de laatste pijl is gebroken. Daarmee wordt bedoeld dat ons onbewuste de illusie schept dat ons bewustzijn (in sommige gevallen) degene is die ons gedrag aanstuurt. Maar het is een illusie. Want in deze hypothese wordt al ons gedrag veroorzaakt door onbewuste processen.


!!! ????
Ap Dijksterhuis op pagina 206 van Het slimme onbewuste
In werkelijkheid bestaat deze pijl helemaal niet, want het gedrag komt voort uit onbewuste processen, maar mensen denken dat deze pijl bestaat. Het is een illusoire pijl, die ons de illusie verschaft dat we met ons bewustzijn gedrag veroorzaken: de illusie van de wil.

Een vervolgvraagAls deze hypothese waar is dan is de natuurlijke vervolgvraag waarom de onbewuste processen van de ene persoon anderrs zijn of functioneren als die van een ander. Heeft het te maken met aanleg (de genen, het karakter, de 'bedrading') en/of met de omgeving (opvoeding, onderwijs).

Lezing op maandag 26 september 2011Genoeg reden om het verhaal van Ap Dijksterhuis te komen aanhoren. Zijn boek dateert uit 2007. In oktober 2-11 komt een nieuw boek uit. Benieuwd of de hypothese nog bestaat, is bewezen, gefalsificeerd en/of aangepast.


Klik hier voor meer informatie over de lezing van Ap Dijksterhuis op 26 september 2011


maandag 22 augustus 2011

Lezing Ap Dijksterhuis 26 september

Op maandagavond 26 september verzorgt psycholoogen hersenonderzoeker Ap Dijksterhuis de eerste lezinguit de reeks Who's in control? 


Professor dr. Ap Dijksterhuis (1968) is bij het grote publiek bekend geworden door zijn in 2007 verschenen boek Het slimme onbewuste : denken met gevoel waarin hij de lezer 'bijpraat' over resultaten van recent hersenonderzoek. In dit boek ontvouwt hij zijn stelling dat mensen meer op hun onbewuste af zouden moeten gaan. Bewust nadenken, ergens voor gaan zitten levert niet altijd het gewenste resultaat op. Vaker is het zinvoller om 'er een nachtje over te slapen' en het onbewuste zijn werk te laten doen.


Dit boek verscheen reeds in 2007. In 2010 verschenen andere boeken van andere auteurs waarin deels hetzelfde wordt beweerd. Denk vooral aan Victor Lamme (De vrije wil bestaat niet : over wie er echt de baas is in het brein) en Dick Swaab (Wij zijn ons brein : van baarmoeder tot Alzheimer). De publicatie van deze boeken heeft tot een felle polemiek geleid tussen hersenonderzoekers die beweren dat een mens geleid wordt door zijn onbewuste (en dat er weinig overblijft voor een ik) en anderen (filosofen, psychologen, psychiaters) die zich op het standpunt stellen dat er meer moet zijn of is dan hersenen die ons in de meeste gevallen sturen en leiden. Ap Dijksterhuis lijkt in dit debat een tussenpositie in te nemen.
Tijdens zijn lezing zal hij ongetwijfeld ingaan op deze controverse. Ook zal hij aangeven wat hij sinds de publicatie van zijn boek heeft gedaan en ontdekt.

De merkwaardige psychologie van een wijndrinkerIn oktober verschijnt een nieuw boek van Ap Dijksterhuis. Iedereen die zijn eerste boek heeft gelezen zal door enkele laconieke zinnen de indruk hebben gekregen dat Ap Dijksterhuis een Bourgondiër is, die van goed eten, drinken en (tot voor kort) van roken houdt.
Tijdens zijn lezing zal hij ongetwijfeld ingaan op dit boek.

Recensietekst voor de bibliotheeksector
Ene T. ten Berge schreef het volgende in zijn korte recensie die bibliothecarissen gebruiken die belast zijn met collectievorming: Een voor de leek toegankelijk werk over het (on)bewuste. Dijksterhuis legt vlot uit waarom en hoe het bewuste denken niet zoveel in de melk te brokkelen heeft en dat we besluitvorming beter over kunnen laten aan de rest van ons brein. En zelfs dat we dat ook meestal doen, ook al denken we van niet. Een grappig en eerlijk betoog, geïllustreerd met tal van aansprekende experimenten. Een werk dat men in een paar dagen uit heeft, waarna men meer weet over de werking van de eigen hersenen, over goed wetenschappelijk onderzoek en over zichzelf. Met enkele afbeeldingen in zwart-wit, eindnoten en een register. De auteur is als hoogleraar Psychologie van het onbewuste verbonden aan de Radboud Universiteit te Nijmegen.

Meer informatie
Klik hier voor het lemma over Ap Dijksterhuis in de WikipediaKlik hier voor de Engelse Wikipedia - Unconscious Thought Theory (uit 2006)
Klik hier voor een filmpje 'dat een beeld geeft van de manier waarop Ap Dijksterhuis een verhaal houdt
Klik hier voor een gesprek van Ap Dijksterhuis met Wim Brands
(VPRO Boeken oktober 2007)


Informatie over de lezingDe lezing wordt gehouden in de Linck, Raadhuislaan 18 5341 GM te Oss
Maandag 26 september van 20.00-22.00 uur
Kaarten kosten €7,-- per stuk. Bibliotheekleden betalen €5,--
Klik hier om online kaartjes te kopen.


Er een nachtje over slapen
Dit voorjaar verscheen in opdracht van de WRR een boek waarin gepoogd wordt de geïnteresseerde leek én beleidsmakers bij overheid en in het bedrijfsleven bij te 'praten' over resultaten van onderzoek naar het 'menselijk handelen'. In 100 pagina's worden vier aspecten van ons menselijk handelen en brein behandeld. Centraal staat steeds de vraag hoe en waarom mensen bepaalde keuzes maken of beslissingen nemen. In het eerste hoofdstuk (Het irrationele brein) wordt in een korte paragraaf ingegaan op het werk van Ap Dijksterhuis:

Er een nachtje over slapen
De Nederlandse sociaal psycholoog Ap Dijksterhuis heeft veel wetenschappelijke aandacht getrokken met een beslisprocedure die het midden houdt tussen bewuste informatieverwerking en afgaan op het gevoel. Bij ingewikkelde keuzes is het volgens hem raadzaam je eerst goed te verdiepen in de kwestie en kennis te nemen van alle relevante informatie. ()
Maar vervolgens moet je niet meteen de knoop doorhakken. Je kunt beter eerst de aandacht tijdelijk op iets anders te richten, zodat de informatie kan 'bezinken', en pas daarna een besluit nemen.

() Dat 'er een nachtje over slapen' kan leiden tot betere keuzen zal menigeen niet werkelijk verbazen. De wetenschappelijke verklaring voor dit fenomeen is echter problematisch. Volgens Dijksterhuis komt het doordat tijdens de periode van bezinking ons bewuste weliswaar met andere zaken bezig is, maar we ondertussen 'onbewust nadenken' en tot een betere weging van de verschillende argumenten pro en contra komen. Een en ander is echter niet onomstreden. Dat men onbewust zou kunnen 'nadenken' klinkt paradoxaal.

Een leuk punt voor het vragenuurtje en debat op maandag 26 september 2011.


Klik hier voor een uitleg van een centrale stelling uit zijn boek: een verontrustende hypothese

Overzicht sprekers en data

Het komend seizoen zullen vooraanstaande sprekers op verzoek van BaisBibliotheek Maasland in de Groene Engel in Oss hun opwachting maken en hun gehoor 'bijpraten' over aspecten van Who's in control?
Sprekers die normaliter alleen spreken voor collegezalen en tijdens symposia waarvoor alleen genodigden worden toegelaten. Met veel trots presenteren we in het seizoen 2011-2012:

Hoogleraar Ap Dijksterhuis (van Het slimme onbewuste), organisatie-adviseur Jos Verveen (Bullsh!t management), filosoof Coen Simon (Leve de oppervlakkigheid), 'emotie'-econome Henriëtte Prast, hoogleraar Roos Vonk (over de menselijke gebreken - voor gevorderden), hoogleraar en oud-Ossenaar Micha de Winter over nature-nurture en wie er nu feitelijk de baas is.

Eén citaat: Wie zijn opleiding genoot in de vorige eeuw doet er verstandig aan zich bij te scholen. Er is de laatste twintig jaar in de gedragswetenschap veel veranderd (Will Tiemeijer)

En - vullen wij aan - er moet steeds vaker de conclusie getrokken dat onduidelijk is wie er in control is.
Ik? Mijn onbewuste? Mijn omgeving? 'De wereld?'.

Klik hier voor de overige activiteiten die rondom het thema Who's in control? worden georganiseerd

Klik hier voor de startpagina Who's in control?


Ap Dijksterhuis

Maandag 26 september 2011
20.00-22.00 uur
De Linck, Raadhuislaan 18 te Oss
Entree: €7,-- / bibliotheekleden €5,--

Klik hier om kaartjes te kopen

Who's in control? - Het slimme onbewuste

Hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis (van de Radboud Universiteit in Nijmegen) is bij het grote publiek bekend geworden door zijn in 2007 verschenen boek Het slimme onbewuste. Dit boek is een steady seller (inmiddels de 28e druk). Dit was het eerste van een lange reeks boeken over fascinerende ontdekkingen rondom de hersenen.

De omslag van zijn boek is nog steeds zéér treffend. Ons bewuste 'zelf' is het topje van een gigantische ijsberg. Onder water regelt ons brein feitelijk het gros van ons handelen. Dat slimme onbewuste regelt dat we niet verongelukken. Ons 'ik' treedt alleen dan op wanneer het nodig is.

Ap Dijksterhuis zal vier jaar na verschijning van Het slimme onbewuste ongetwijfeld ingaan op de receptie van zijn boek en de evolutie in zijn (en andermans) wetenschappelijk denken rondom en over onze hersenen.

Jos Verveen

Zondag 16 oktober 2011
14.00-16.00 uur
Bibliotheek Oss, Raadhuislaan 10 te OssEntree: €7,-- / bibliotheekleden €5,--

Klik hier om kaartjes te kopen


Who's in control? - Bullsh!t management
Organisatiedeskundige Jos Verveen heeft met zijn in april 2011 verschenen Bullsh!t management een (zoals dat heet) open zenuw geraakt. In dit ietwat fors uitgevallen pamflet (166 pagina's) houdt hij een warm pleidooi voor minder managers en managent-achtige toeters en bellen in organisaties. In bedrijven en instellingen zou het (weer) meer over de inhoud moeten gaan.

Jos Verveen heeft jaren met het bijltje gehakt. Weet waarover hij spreekt. Het boek staat vol situaties uit de praktijk. De dure en lange en (vaak) nietszeggende newspeak vliegt je om de oren.

Jos Verveen gunt elk bedrijf, iedere instelling dat a) het aantal managers daalt, b) die managers weer inhoudelijk werk gaan doen en c) dat de mewerkers verlost worden van zaken als ("lach niet!") 360-graden feedback, POP-gesprekken, medewerkerstevredenheidsondezoeken, certificeringstrajecten, beleidssessies op de hei enzovoorts.  

Coen Simon 
Zondag 20 november 2011
14.00-16.00 uur
Groene Engel, Kruisstraat 15 te Oss
Entree: €7,-- / bibliotheekleden €5,--

Klik hier om kaartjes te kopen

Who's in control? - Pleidooi voor oppervlakkigheid 
Filosoof Coen Simon stond in het voorjaar van 2011 met drie boeken in de top tien van best verkochte filosofieboeken. Terecht. Coen Simon heeft een begenadigde pen. Kan prachtig formuleren wat hij heeft bedacht. Tijdens zijn lezing staat zijn laatste boek (En toen wisten we alles) centraal. In de ondertitel ligt de link met het jaarthema Who's in control opgesloten?

Coen Simon stelt zich op het standpunt dat de mens het 'gevoel' los moet laten om op alles en iedereen en continue in control te willen zijn. Dat lukt niet en levert verder té veel frustratie op als het niet lukt. Hij bepleit een levenshouding waarin je als het ware oppervlakkig door het leven heen 'rolt'. Je niet te druk maakt, niet alles wil weten en bijhouden. Hij bepleit kortom een ietwat meer relaxte levenshouding. Die attitude sluit wonderwel aan bij recent hersenonderzoek.


Henriëtte Prast


Zondag 18 december 2011
14.00-16.00 uur
Groene Engel, Kruisstraat 15 te Oss
Entree: €7,-- / bibliotheekelden €5,--

Klik hier om kaartjes te kopen



Who's in control? - to nudge of not to nudge?


Henriëtte Prast (1955) staat bekend als "emotie"-econome die zich op het standpunt stelt dat de mens geen homo economicus is. Integendeel, bij het gros van beslissingen die te maken hebben met werk, inkomen en het bereiken van een 'gelukkig' leven spelen gevoelens en emoties de hoofdrol. Zelden wordt alleen op basis van koele analyse van voorradige informatie de enige 'juiste' beslissing genomen. Het is dus maar zeer de vraag of iemand in control is als er beslissingen genomen moeten worden.

Als hoogleraar en als lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid stelt ze zich op het standpunt dat dit fundamentele inzicht overheden, instellingen en bedrijven zou (moeten) dwingen anders om te gaan met consumenten en burgers die beslissingen geacht worden te nemen. Het overheersende beeld (paradigma?) dat onze samenleving vol rationele, koele kikkers zit die in staat zijn om 'goede' besluiten te nemen dient in haar visie plaats te maken voor een ander paradigma.

Ga er (maar) van uit dat mensen niet in staat zijn op basis van de alom aanwezige (en constant groeiende hoeveelheid) informatie de 'juiste' beslissingen te nemen. Stuur ze op een dusdanige manier aan dat ze geneigd zijn de 'juiste' beslissing te nemen. In dit verband valt keer op keer het Engelse woord nudge ('een zetje geven'). Maar dit levert een immens dilemma op: Mag de overheid, een instelling (als de bibliotheek) of een (commercieel) bedrijf mensen een zetje geven om de 'beste' beslissing te nemen. Is dat niet té bevoogdend? En wat is 'de beste' keuze?

Roos Vonk 
Zondag 15 januari 2012
14.00-16.00 uur
Groene Engel, Kruisstraat 15 te Oss
Entree: €7,-- / bibliotheekleden €5,--

Klik hier om kaartjes te kopen

Who's in control? - Menselijke gebreken en andere ongemakken
Hoogleraar sociale psychologie Roos Vonk Roos Vonk heeft de bijzonder prettige eigenschap dat ze nuchter is. In staat om ieder mens op zijn of haar plaats te zetten. De illusie weg te vagen dat je bijzonder zou zijn. Dat je kenmerken bezit of gedrag vertoont dat op een bepaalde positieve (of negatieve) manier afwijkt van je medeburgers. Vergeet het maar, ieder van ons is behept met ... (maar al te) menselijke eigenschappen, eigenaaardigheden, tics, afwijkingen, neigingen enzovoorts.

Dat inzicht draagt ze op een licht ironische, humoristische en charmante manier uit. In haar columns (Intermediair en Psychologie magazine) en in haar boeken. Boeken en columns die inmiddels bij een groter publiek aanslaan. Het verwijt dat die 'stukjes' ietwat badinerend overkomen ("ik had het zelf ook kunnen bedenken") (een verwijzing naar iedereen die dezelfde mening heeft over Karel Appel, die maar wat aanrotzooide) haalt ze echter keer op keer onderuit door te verwijzen naar wetenschappelijk onderzoek. Alhoewel sommigen dat tegenwoordig weg proberen te zetten als 'dat het ook maar een mening is'. Ze verwijst nadrukkelijk naar artikelen en boeken waarin dieper op een bepaalde karaktertrek of hebbelijkheid wordt ingegaan.

  

Micha de Winter
Zondag 15 april 2012
14.00-16.00 uur
Groene Engel, Kruisstraat 15 te Oss
Entree: €7,-- / bibliotheekleden €5,--

Klik hier om kaartjes te kopen

Who's in control? - Verbeter de wereld, begin bij opvoeding
Een centraal thema in het werk van hoogleraar pedagogiek Micha de Winter (Oss, 1951) is het begrip burgerschap. Een burger is in zijn optiek iemand die zich realiseert dat we in in een democratische rechtsstaat leven. In zijn ogen de beste manier om een samenleving te ordenen. Het alternatief is een dictatuur of een anarchie. Zo'n samenleving kan alleen blijven bestaan als inwoners zich als burgers gedragen

Burgers snappen dat het in een democratie een kwestie is van geven en nemen. De meerderheid heeft het in dit denken niet altijd per se voor het zeggen. Dient rekening te houden met minderheden. Een burger stelt zich kortom niet op als een koning in zijn narcistische koninkrijk.

Ook speelt de vraag nature-nurture. Is ons gedrag het gevolg van afkomst of onze omgeving. Door recent onderzoek verschuift de balans (weer) meer richting nature. Dat werpt meteen de vraag op hoe een pedagoog hier tegen aan kijkt. Heeft opvoeding (nog) wel zin? Who's in control? Onze genen of kunnen ouders, vrienden, onderwijzers en anderen in onze omgeving nog iets toevoegen?

(donderdag 16 juni 2011- dinsdag 26 juli 2011)

Who's in control? - Citaten


De zoektocht naar een geschikt jaarthema is een continue proces. En wordt vooral aangedreven door artikelen in kranten en tijdschriften. Op een bepaald moment gaan tijdens zo'n zoektocht bepaalde zaken opvallen. Onderwerpen waar relatief veel aandacht aan wordt geschonken. Of onderwerpen die als je net iets anders naar het totale media-aanbod kijkt 'iets' met elkaar te maken hebben. Tijdens zo'n proces komt op zeker moment een bepaalde zin bovendrijven die alle onderwerpen als het ware samenvat. Bij het thema van het seizoen 2011-2012 was dat in hoge mate het geval.

Toch wel heel erg veel boeken over
Het begon met de (nu minder verrassende) conclusie dat er de laatste jaren (toch) wel erg veel boeken over de hersenen werden gepubliceerd. Sterker - het is een tsunami geworden. Klik hier voor een eerder verschenen artikel over dit fenomeen. Eind 2010 werd duidelijk dat 'we' als bibliotheek daar iets mee moesten, maar het is té voor de hand liggend (en saai) om een jaar lang alleen maar aandacht te vragen voor zaken die door voortschrijdend hersenonderzoek duidelijk worden. En welke dilemma's en vragen dat op uiteenlopende terreinen van het leven met zich meebrengt. Want die zijn er en zullen de komende jaren steeds nadrukkelijker gesteld (moeten) worden.

Een vlijmscherp mes
Op dat moment kwam - vraag niet hoe of waar - de kreet Who's in control?  bovendrijven. En zo'n kreet gaat dan werken als een soort fileermes, waarmee je de werkelijkheid tegemoet kunt treden. Wat dat betreft lijkt deze houding (deze zin) op de levenshouding van de hoofdpersoon uit Robert M. Pirsig's Zen en de kunst van het motoronderhoud. Waarin de hoofdpersoon (of zijn alter ego Phaedrus) op zeker moment een begrip 'ontdekt' (kwaliteit) en met dat 'mes' de werkelijkheid te lijf gaat. Dat hij daarin uiteindelijk niet in slaagt - sterker hij komt terecht in een psychiatrische kliniek - doet er niet toe.

Je ziet het op zeker moment 'overal'
Anyway
- op zeker moment kun je met zo'n begrip (Who's in control?) alle artikelen die in kranten en tijdschriften 'voorbij komen' te lijf. En dan blijkt dat je bij veel onderwerpen die door mensen vanuit verschillende disciplines, landen en tijden worden aangesneden de vraag kunt stellen wie er nu (feitelijk) aan het stuur staat. Wie het voor het zeggen heeft? Wie er geleefd wordt? Of je geleefd wordt? Of dat erg is? En zo je wat je er aan kunt doen? Of je er überhaupt iets aan kunt doen?

Een tsunami aan artikelen
Hierna een citaten uit artikelen die de laatste jaren zijn gepubliceerd en waarin ingegaan wordt op aspecten van het jaarthema van BasisBibliotheek Maasland. Waar mogelijk wordt doorverwezen naar titels uit de collectie van de bibliotheek of naar websites waar meer informatie is te vinden. De recentste toevoegingen staan bovenaan in onderstaande tabel. Een recent artikel kan gaan over een artikel van enige tijd geleden of een boek dat al maanden geleden is verschenen.

De lijst (U kunt zich bij elk artikel de vraag stellen: "Who's in control?")
Datum
Titel artikel
Korte omschrijving
7 augustus Er is niets mis met verhevenheid Schrijver Gustaaf Peek en filosoof Coen Simon spreken zich uit over het belang van lezen
3 augustus Geïnformeerd wordenJournalist Nick Davies zet in zijn Gebakken lucht (uit 2009) grote vraagtekens of de media integer bezig zijn haar achterban adequaat te informeren.
6 juli Freedom, lezen en who's in control? Vakantie, lezen, de app Freedom, Vrijheid van Franzen en wie is er nu eigenlijk de baas
21 juni Vijf misvattingen over het informatietijdperk Zoals geformuleerd door historicus Robert Darnton aangevuld met een zesde misverstand
19 juni Dit kapitalisme is gedoemd te mislukken Antropoloog Paul Jorion schetst een gitzwart toekomstbeeld: 'We zijn allen schuldig!'
16 juni De waarheid is dat je wél zo bent Een confronterend beeld van onszelf, zoals verwoordt door hoogleraar sociale psychologie Roos Vonk
3 juni NudgeNudge is een zetje geven; niet te hard, maar wel een zetje (in de goede richting)
31 mei Nextopia en Genoeg  Willen we een samenleving waarin we van de ene loze kick naar de andere springen of ligt een samenleving van Genoeg meer voor de hand
 29 meiMuren om het paradijs Een korte recensie van Wij van Jevgeni Zamjatin, een van de eerste dystopische romans
Een verhaaltje Om het jaarthema op een andere manier uit te leggen.
Een 'boekje' voor managers "Hebben we wel zoveel controle als dat we denken?" Paul Smit over non-dualiteit voor managers
Geneeskunde Roken is slecht voor de hersenen én een internist vertrouwt voor zijn onderzoek op een database
Digitale realiteit maakt onverschilligWe kunnen niet bewijzen dat de manier van denken van een hele generatie verandert, maar verschillende experimenten laten wel zien dat er veranderingen plaatsvinden. Binnen de beperkingen die wetenschappelijke kortetermijnexperimenten met volwassenen hebben is bewijs gevonden dat concentratiegebrek, geweld en verslaving onder invloed van beeldschermtechnologie toenemen. 
25 mei Op luxe staat geen prijs Het mannenkledingmerk Zegna heeft uitgesproken kwaliteitsstandaarden
23 mei Geestelijke moeheid Politici denken dat ze alle ongemak kunnen verstikken in de kussens van oppervlakkige luxe en comfort. Maar ooit komt er een eind aan deze geestelijke woestijn (Juliette Gréco)
21 mei Neem het niet! Een 93-jarige Fransman schrijft een kort, vlammend pamflet
18 mei De wereld draaiend houden Parag Phanna bepleit dat diplomaten meer betrokken zouden moeten worden bij het oplossen van onze grote problemen
17 mei Laatste stuiptrekking Een Belgische bankier spreekt duidelijke taal over 'dé crisis'
13 mei Society 3.0 Ronald van den Hoof maakt in zijn boek Society 3.0 een opmerkelijke analyse van onze samenleving (vol quango's)
12 mei Negen plagen tegelijk Interview met oud-VVD'er Joris Voorhoeve over zijn nieuwste boek (vol plagen)





Who's in control? - literatuuropgave

Who's in control? is een breed onderwerp. Waarover een kast vol is geschreven en waaraan de komende jaren schrijvers vanuit uiteenlopende disciplines titels zullen toevoegen. Het thema wordt ook in veel films en romans aangesneden.

Hieronder een poging die titels te verzamelen. Het is - zoals u zult begrijpen - 'a work in progress'.

In bibliotheek Oss is een speciale themakast ingericht, waarin de informatieve boeken over het thema bij elkaar zijn gezet. Gedurende het seizoen vindt u in deze kast veel achtergrondinformatie.



Hersenonderzoek
AuteurTitel Jaartal 
Het menselijk brein 2009 
Sandra Aamodt Het geheim van je brein : waarom je wel je autosleutels kunt verliezen, maar het autorijdne nooit verleert! 2009 
André Aleman Hersenspinsels : waarom we dingen zien, horen en denken die er niet zijn 2011 
Louann Brizendine De vrouwelijke hersenen : waarom vrouwen anders zijn dan mannen  (3e dr.)2010 
Willem H. Calvin Ontdekkingstocht door de hersenen : onthullingen over geheugen, taal en denken 1995 
De rivier die tegen de berg opstroomt : een reis naar de oorsprong van de aarde en de mens 1990
Laurent Cohen Waarom chimpansees niet kunnen praten : en 30 andere vragen over het menselijk brein 2010 
Juni Daalmans De breingids : een reis door onze hersenen 2011 
Antonio Damasio  De vergissing van Descartes : gevoel, verstand en het menselijk brein1995
Het gelijk van Spinoza : vreugde, verdriet en het voelende brein 2008 
Het zelf wordt zich bewust : hersenen, bewustzijn, ik 2010
Ik voel dus ik ben : hoe gevoel en lichaam ons bewustzijn vormen 2001 
Daniel C. Dennett Aspecten van bewustzijn 1996 
Het bewustzijn verklaard 1993 
De spiegel van de ziel : fantasieen over ik en geest (red. samen met Douglas R. Hofstadter) 1986 
Ap Dijksterhuis Het slimme onbewuste : denken met gevoel 2007 
Douwe Draaisma De metaforenmachine : een geschiedenis van het geheugen2010 
De heimweefabriek : geheugen, tijd & ouderdom 2008 
Vergeetboek 2010
Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt : de geheimen van het geheugen 2001
Lone Frank De vijfde revolutie : omdat hersenwetenschap onze wereld gaat veranderen 2010
Elkhonon Goldberg De wijsheidsparadox :  hoe het verstand groeit terwijl de hersenen ouder worden2007 
Het sturende brein : onze hersenen in een complexe wereld 2010
Bas Haring De ijzeren wil : over bewustzijn, het brein en denkende machines 2003 
Marianne Joëls Een zeepaardje in je hoofd : over de rol van de hersenen van de conceptie tot de dood 2009 
Steven Johnson Alle slechte dingen zijn goed voor je : waarom de poulaire cultuur ons slimmer maakt 2007 
Op reis door je brein : ontdek hoe je hersenen werken 2006 
Reinoud de Jongh Breinfabels 2009 
Hersenkronkels : hoe uw hersenen u maken tot wie u bent 2008 
Jelle Jolles Ellis en het verbreinen 2010 
René Kahn  De appel en de boom 2011 
Onze hersenen : over de smalle grens tussen normaal en abnormaal 2006 
Bert Keizer Onbewoonbaar verklaard : het wonderlijke domein van de hersenen 2010
Viktor Lamme De vrije wil bestaat niet : over wie er echt de baas is in het brein 2010
Jonah Lehrer Hoe wij beslissen : verstand en gevoel optimaal gebruiken 2009 
Mark Mieras Ben ik dat? : wat hersenonderzoek ons vertelt over onszelf2009 
Liefde : wat hersenonderzoek onthult over de klik, de kus en al het andere2010 
Tor Norretranders Het bewustzijn als bedrieger : een mythe ontrafeld 2000 
Roger Penrose De nieuwe geest van de keizer over computers, de menselijke geest en de wetten van de natuurkunde 1990 
Vilayanur Ramachandran  Het bewustzijn : een korte rondleiding 2006 
Zo werkt ons brein echt : wat fouten in de hersenen ons leren 2011 
Oliver Sacks Musicofilia : verhalen over muziek en het brein 2007 
Jan Paul Schutten Iedereen is gek! : alles over ons bizarre brein 2011
Buffy Silverman Wie is de baas? 2009 
Margriet M. Sitskoorn  Het maakbare brein : gebruik je hersenen en word wie je wilt zijn2006 
Lang leven de hersenen : positieve prikkels voor hersenen die ouder worden 2008 
Passies van het brein : waarom zondigen zo verleidelijk is 2010 
Dick Swaab Wij zijn ons brein : van baarmoeder tot Alzheimer 2010
Daniel TammetDe wijde lucht omvatten :  een verkenning van de grenzen van het brein2010 
W.L. Tiemeijer Hoe mensen keuzes maken : de psychologie van het beslissen 2011 
Wat 93,7 procent van de Nederlanders moet weten over opiniepeilingen 2008
Kris Verburgh
Jan Verplaetse
Fantastisch : over het universum in ons hoofd
Zonder vrije wil : een filosofisch essay over verantwoordelijkheid
2007
2011
Roos Vonk De eerste induk 2006 
Ego's en andere ongemakken : psychologie van alledaagse eigenaardigheden 2009
Menselijke gebreken voor gevorderden 2011 
Roland van der Vorst Nieuwsgierigheid : hoe wij elke dag worden verleid 2011 
Filosofische aspecten (incl. opvoeding, lifestyle)
Auteur  TitelJaartal 
# Hoe verandert internet je manier van denken? 2011
It's trust, stupid! : over vertrouwen 2009
Hans Achterhuis De erfenis van de utopie 1998 
Colin Beavan No impact man 2009 
Floris van den Berg Filosofie voor een betere wereld 2009 
Neil Boorman Merkenmoe : hoe ik leerde leven zonder logo's  2007 
Coen de Bruijn Van tofu krijg je geheugenverlies : gekonkel en gestuntel met statistiek in media, politiek en reclame 2010
Elias Canetti Massa en macht 1960
Nicholas Carr Het ondiepe : hoe onze hersenen omgaan met internet 2011 
Nick Davies Gebakken lucht  2010 
Richard Dawkins Een regenboog ontrafelen : over wetenschap, waanideeén en wonderen 1999 
Jan Derksen Het narcistisch ideaal : opvoeden in een tijd van zelfverheerlijking 2009 
Joep Dohmen Tegen de onverschilligheid : pleidooi voor een moderne levenskunst 2008
Hans van Dooremalen e.a. Stof tot denken : filosofische aspecten van brein en bewustzijn 2010
Mark Earls De ultieme kudde : het begrijpen en beïnvloeden van massagedrag 2010
Klaas van Egmond Een vorm van beschaving 2010
Amitai Etzioni De nieuwe gulden regel : gemeenschap en moraal in een democratische samenleving 2005 
Frank Furedi Terugkeer van het gezag : waarom kinderen niets meer leren 2011
Al Gore De aanval op de redelijkheid 2007 
Bas Heijne Onredelijkheid : essay 2007 
Stéphane Hessel Neem het niet! 2011 
Eckart von Hirschhausen Geluk komt nooit alleen 2011 
Douglas R. Hofstadter Ik ben een vreemde lus 2008 
Stine Jensen Ik lieg, dus ik ben 2011 
Herman Konings Latte macchiato : trends voor het volgende decennium 2009 
Fred van Koolwijk & Bob Pluijter Nieuwe idealist (M/V) 2009
Jaron Lanier Nee, je bent geen gadget : een manifest 2010
Christopher Lasch De cultuur van het narcisme  : leven in een tijd van afnemende verwachtingen 1979 
Richard Layard Waarom zijn we niet gelukkig? 2005 
Susan Neiman Morele helderheid : goed en kwaad in de 21ste eeuw 2010 
Neil Postman Wij amuseren ons kapot : de geestdodende werking van de beeldbuis 1986 
Wij voeden op tot niets 1995 
Fernando SavaterDe tien geboden : handleiding voor de 21ste eeuw 2004 
Vrijheid, gelijkheid, burgerschap : zakwoordenboek voor mensen van morgen 2009 
Wilhelm SchmidGroene levenskunst : wat ieder van ons voor het leven op de planeet kan doen 2010 
Coen Simon En toen wisten we alles : een pleidooi voor oppervlakkigheid 2011 
Zo begint iedere ziener : een filosofische ontdekking van de wereld 2011
Peter Sloterdijk Je moet je leven veranderen : over antropotechniek 2011 
Paul Smit Non-dualiteit voor managers : een introductie 2011 
Stuart Sutherland Irrationaliteit 2010 
Marian Thieme Het gelijk van de dieren, het geluk van de mensen 2009 
Stephen Toulmin Terug naar de rede 2001 
David Van Reybrouck Pleidooi voor populisme2008 
Peter-Paul Verbeek De grens van de mens : over techniek, ethiek en de menselijke natuur 2011 
Roland van der Vorst Hoop : hoe we door de toekomst worden verleid 2009 
Micha de Winter Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding : vanachter de voordeur naar democratie en verbinding 2011 
Notker Wolf Waarop wachten wij : een monnik klaagt het Avondland aan 2008