Zonder commentaar

De vraag Who's in control? heeft vele aspecten. Dat is op deze plaats al vaak beweerd. Hieronder de oogst van twee weken knippen. Uit kranten.

Waar het debat gevoerd wordt. Niet over de vraag who in control is. Zoveel aanzien heeft dit thema op landelijk niveau niet (we weten onze plaats). Maar je kunt bij deze artikelen wel die vraag stellen.

Is er iemand in control? Kan iemand in control zijn? Wat betekent dat: in control zijn?


De blije Apple-kopers
Het was bijna onmogelijk om de opening van dé Apple-flagstore in Amsterdam te missen. Een hoogtepunt in ... Tja, in wat? Enkele dagen na die fantastische opening kwam een verslaafde in zijn Volkskrant-column daar op terug. Ietwat besmuikt, maar toch. Betrapt in zijn consument-zijn.

Peter Giesen over Het menselijk tekort
Er is echter één probleempje. Er zijn inmiddels meer non-conformisten dan conformisten. Apple is groter dan Dell. Volgens de wetten van het snobisme wordt de weg omlaag nu ingezet. Apple is niet meer dat sympathieke, alternatieve merk, maar een arrogante grootmacht, die producten maakt waarvoor Jan Kontje in de rij staat. Het wachten is op een nieuwe uitdager.

() Als de massa uit non-conformisten bestaat, kun je eigenlijk maar op één manier rebelleren, zeggen Heath en Potter. 'Draag een uniform. Als je het consumentisme echt een klap wil toebrengen, moet je elke dag het zelfde dragen', aldus Potter. Twee spijkerbroeken, twee identieke overhemden. Een stel in de was, wen stel aan je lijf. Een even simpel als hip idee.

Lees ook: Neil Boorman. Merkenmoe : hoe ik leerde leven zonder logo's (2008)


Bekende Nederlander
Op maandag 5 maart verscheen de eerste column van Marian Donner (Lily, 2011) in NRC Next. Daarin ging ze in op de "ontdekking" dat Bekende Nederlanders betaald krijgen om als BN-er bepaalde uitspraken te doen en bijbehorend gedrag te vertonen. Niet erg verrassend, zou je zeggen. Maar toch.

Nieuw voor mij was echter dat al die BN'ers daar ook voor worden betaald. Hoeveel, dat hangt af van hun herkenbaarheid. En dus doet iedereen zijn kunstje. Karaktertrekken worden uitvergroot, nuance gaat de deur uit. Jan Mulder speelt vooral dat hij Jan Mulder is.

() Ooit zei Rijkman Groenink dat hij die bonus van ABN-Amro helemaal niet had gewild. Hij had hem "in woede aanvaard". Maar volgens hem hoorde het er nu eenmaal bij. Hij was een bankdireceur die speelde dat hij bankdirecteur was. Misschien past het gewoon bij deze tijd. Wie een kraikatuur van zichzelf maakt, is verreweg het beste af.


Doorgeschoten
NRC Next publiceerde op woensdag 14 maart een ingezonden brief van Hester Marcander over het doorgeschoten test-circus. Dat regeerders en bestuurders de indruk geeft dat ze goed bezig zijn in het onderwijs. Terwijl vanuit verschillende kanten tegengestelde geluiden komen. Vooral van de praktijkmensen. Het doorlopende testen van kinderen wekt schijnzekerheden en feitelijk wijzen die 'resultaten' er op dat het niet goed gaat met of in het onderwijs.

Aan de rapporten van tegenwoordig kun je goed zien dat het basisonderwijs doorgeschoten is. Een gemiddeld rapport bestaat nu uit vijf à zes hoofdonderdelen die onderverdeeld zijn in 35 à 40 deelonderwerpjes, waarop middels een bolletje het niveau wordt beoordeeld (geen cijfers meer). Per onderdeel is er een keus uit vijf bolletjes, van 'heel goed' tot 'heel slecht'. Bijvoorbeeld 'sociale ontwikkeling' wordt onderverdeeld in: 1. Zelfvertrouwen 2. Betrokkenheid & interesse 3. Zelfstandigheid 4. Werkhouding 5. Voor mening & gevoelens uitkomen 6. Samenwerken 7. Contact met andere kinderen 8. Contact met leerkrachten. Ook 'Rekenen' en 'taal' zijn onderverdeeld.

() Het is absurd. () Het onderwijs gaat aan zichzelf ten onder.


Keuzestress
Op 13 maart gaat Maarten Schinkel in zijn economische column in op de verlamming die uitgaat van de alom aanwezige data. In tegenstelling tot vroeger toen er veel minder aanbod en dus te kiezen was. De tijd waarin Henri Ford (van de auto's) aan het begin van de eeuw de uitspraak deed: "Leverbaar in alle kleuren, zolang het maar zwart is" (Any customer can have a car painted any colour that he wants so long as it is black.)

Het boek (Jonathan Franzen's Vrijheid) dook op in het achterhoofd toen de Spotify-paradox zijn intrede deed in het bestaan van de auteur (= Maarten Schinkel). Spotify is een dienst waar vrijwel alle muziek die je zou kunnen bedenken gestreamd kan worden naar je computer en smartphone. Prachtig, maar ook onverwacht verlammend. Want als je kunt kiezen uit alles, kom je met grote regelmaat tot niets. In dit geval: eindeloos ronddraaien in de kleine kring van je eigen smaak.

() Ziehier de verlamming van te grote keuze. () Kiezen als vloek.

Zwelgen
Op zaterdag 17 maart ging Henk Hofland in zijn NRC-column in op de directeur van een woningbouwcorporatie die ondanks aantoonbaar falen tóch weg mocht gaan met een grote zak geld. Graaiers worden ze genoemd. Hofland bepleit een ander woord: zwelgers. Maar dat zwelgen is niet alleen voorbehouden aan deze voormannen. Integendeel, als je oplet dan zie je ze overal.


Goed, je zit daar dan op Bonaire in je kasteeltje met die cohorten misschien potentiële bedriegers (hij bedoelt zijn personeel dat zijn huis verzorgt) om je heen en die miljoenen op de bank. Wat moet je met al dat geld? Beleggen? Zorgen dat je kapitaal groter wordt. Want dat is de hebbelijkheid van rijke mensen. Ze lijden aan Der Antrieb des nicht Genug-kriegen-können, zoals het in de fenomenologie wordt genoemd. Wij hebben er één woord voor: zwelgen.

() Het blijft niet beperkt tot de mensen die in geld zwelgen. Ik denk dat we sinds het einde van de Koude Oorlog langzamerhand met onze hele cultuur in het tijdperk van het zwelgen terecht zijn gekomen.

Ik word genoemd
De wetenschapsredactie van NRC is waarschijnlijk een goudmijn op het spoor. Op zaterdag 17 maart deden ze een oproep om voorbeelden te geven van wetenschappers die alles in het werk stellen om via publicaties op te vallen. Niet door de kwaliteit van hun werk, maar louter om vaak geciteerd te worden. De reden daarvoor is dat de overheid het niveau van wetenschappers denkt te kunnen bepalen door te tellen hoeveel artikelen onderzoekers publiceren. Dit leidt in de praktijk tot artikelen die door tientallen (honderden) mensen worden ondertekend.

Wie zijn oor te luisteren legt in academisch Nederland, hoort de ene na de andere anekdote over tips en trucs waarmee wetenschappers hun naam in een wetenschappelijk tijdschrift krijgen. Dat doen ze om hun 'H-index' omhoog te krijgen.

() Zo staat de H steeds meer voor hype, hysterie en hijgerigheid. Terwijl de beperkingen van de meetmethoden toch steeds duidelijker worden. Doordat het aantal malen dat een artikel geciteerd wordt stijgt met de jaren, en doordat de index een optelsom is, hebben oudere wetenschappers een hogere score dan jongeren. () Ook Einstein heeft een lage H-index. Hij schreef baanbrekende artikelen, maar wel weinig.


Wantrouwen als wapen
Begin april komt De grote Amerikashow : populisme en wantrouwen in een gespleten land van NRC-redacteur Tom-Jan Meeus uit. Op zaterdag 17 maart verscheen een voorpublicatie in zijn krant. Een verrassend artikel over populisme en hoe dat te bestrijden. In Californië heeft men een oplossing bedacht.

Trendsettend Californië wijst in november Congresleden aan volgens een kiesstelsel dat Democraten en Republikeinen dwingt hun meest gematigde kandidaten voor te dragen. In voorverkiezingen van Republikeinen stemmen ook Democraten mee, en andersom, zodat redelijkheid ineens een voorwaarde wordt om te winnen. Het huidige systeem stimuleert extremisme - Amerika werd er de laatste decennia een onbestuurbare grootmacht mee.

() En dit is het fascinerende: juist nu Amerika tot het besef komt dat het zo niet langer kan, is Nederland in een soms krankzinnig hoog tempo bezig het wantrouwen en het populisme, en de polarisatie die dit versterkt, uit Amerika te importeren.


Dansen met robots
Terwijl minister Schulz verder gaat met het aanleggen van extra snelwegen en het verhogen van de maximumsnelheid naar 130 km per uur wordt op veel plaatsen onderzoek gedaan naar de auto van de toekomst. Uiteraard komt er ooit een volledig elektrische auto, maar de grootste verandering die er aan zit te komen is dat de bestuurder straks overtollig zal worden of zijn. Tenminste erg vaak. De auto van de toekomst zal bomvol elektronica zitten die de bestuurder helpt om fouten maken te voorkomen. In de praktijk zal over pakweg tien jaar dé auto een robot zijn waarin je als passagier instapt en die je overal naartoe brengt waar je heen wilt gaan. Efficiënter, effectiever als nu. Met zeer weinig ongevallen, doden, slachtoffers, energiezuiniger enzovoorts.

In het wetenschapskatern van de NRC stond een voorpublicatie uit het boek Turings tango : waarom de mens de comnputer de baas blijft van Bennie Mols. Een boek over kunstmatige intelligentie. Die de komende jaren, decennia in alle terreinen van het leven zal doordringen.

Computerintelligentie is niet beter of slechter, maar ánders dan menselijke intelligentie. Computers kunnen supersnel en feilloos rekenen, hebben een groot en feilloos geheugen, kunnen razendsnel zoeken in grote databergen, zijn onvermoeibaar, goed in exacte feiten en hebben geen last van psychologische belemmeringen. Mensen daarentegen kunnen beter visuele en auditieve patronen herkennen en interpreteren: omgaan met vaagheden, ambiguïteit en verrassingen en zijn creatiever dan computers.