Maven Publishing profileert zich als uitgever van boeken waarin ingegaan wordt op de manier waarop mensen functioneren. Sociaal, emotioneel, intellectueel, biologisch. Alle aspecten van het menselijk handelen komen in hun boeken aan de orde. Als je de fondslijst bekijkt dan kun je de meeste boeken die ze in 2010 en 2011 hebben uitgebracht lezen met in het achterhoofd de vraag Who's in control? Een moderne uitgever Maven brengt niet té veel titels per jaar uit. Organiseert rondom verschijning 'evenementen' om via de media aandacht te genereren en gelooft in voorpublicaties. Lezen doet kopen, is hun stelling. Vaak wordt op internet een deel van een boek weggegeven. Hun titels trekken kortom de aandacht en vallen ook door hun vormgeving op. Dit boek kwam in 2010 uit. Is geschreven door Spyros Makridakis, Robin Hogarth en Anil Gaba. Drie onbekende Amerikaanse gedragswetenschappers. Die iets aansnijden wat de laatste tijd door anderen op een andere manier ook wordt gezegd. Om als mens adequaaat te kunnen functioneren is het nodig om te kunnen loslaten. Het heeft weinig zin om te proberen alles te weten. Sterker, daardoor kom je niet toe aan het echte ... werk, denken, doen, leven. Op de website van Maven kunt u een deel van het eerste hoofdstuk nalezen (Drie wensen aan een fee). Hieronder treft u een deel aan van die tekst. Die handelt over de illusie dat je in control kunt zijn. | ||
september. In 2002 was er geen enkele dode te betreuren als gevolg van een vliegtuigongeluk. In 2003 en 2004 kwamen respectievelijk negentien en elf mensen om. Dit betekent dat gedurende deze drie jaren in totaal dertig personen omkwamen bij vliegtuigongelukken in de Verenigde Staten. Maar in diezelfde periode waren er in de Verenigde Staten 128.525 dodelijke verkeersslachtoffers te betreuren. Dat is ongeveer 5% meer dan op basis van statistieken uit het verleden verwacht mocht worden. Statistici hebben uitgerekend dat er maar liefst 5000 slachtoffers minder waren gevallen indien de mensen zoals gebruikelijk het vliegtuig genomen hadden. Bovendien zou het aantal zwaargewonden met 45.000 zijn verminderd en het aantal lichtgewonden met 325.000. | ||
| Psychologen noemen dit met een fraaie Engelse term ‘the illusion of control’, de illusie van controle. Vanuit het standpunt van de evolutie is deze illusie goed te verklaren. Het verlangen om onze omgeving onze wil op te leggen, verklaart voor een groot deel onze vooruitgang als menselijke soort – vanaf het begin van de landbouw tot aan expedities naar Mars. Het probleem is dat we niet weten wanneer we moeten stoppen. Experimenten laten bijvoorbeeld zien dat mensen denken dat ze een grotere kans maken om een loterij te winnen als ze hun eigen lotnummers kiezen. Ook denken ze dat ze het beter doen bij kansspelletjes als ze zelf de dobbelstenen gooien. De waarheid is dat dit helemaal niets uitmaakt. Dit zijn spelletjes waar het puur aankomt op toeval. | ||
| Bij al die dodelijke verkeersongelukken na 11 september hadden de meeste slachtoffers gewoon pech. Maar we kunnen degenen die besloten om de auto te nemen in plaats van het vliegtuig niet helemaal voor gek verslijten, omdat onze ingebouwde illusie van controle vaak versterkt wordt door de media. Beelden van vliegtuigongelukken bereiken elke huiskamer, waarbij uitgebreid ingezoomd wordt op verwrongen wrakstukken en lijken. Het is geen wonder dat zo velen van ons bang zijn om te vliegen, en dat was al lang vóór 11 september zo. Intussen zijn de duizenden vliegtuigen die elke dag veilig aankomen niet interessant voor de media. Dus zijn zelfs diegenen onder ons die volstrekt logisch denken, toch geneigd om te geloven dat de kans om te overlijden bij een vliegtuigongeluk veel groter is dan hij in feite is. Verkeersongelukken halen zelden de voorpagina tenzij het kettingbotsingen betreft met flink wat doden (hetgeen statistisch zelden voorkomt). Ondertussen gebeuren er met een gruwelijke regelmaat kleinschalige auto-ongelukken waarbij jaarlijks wereldwijd honderdduizenden doden vallen, om nog maar te zwijgen van het aantal gewonden. Hier horen we niets van. Omdat we ons niet bewust zijn van deze feiten, winnen onze instincten het van de logica. |
||
| Zoals de maanden en jaren na 11 september duidelijk maakten, kan de illusie van controle, zeker wanneer die aangewakkerd wordt door de op sensatie beluste media, af en toe fatale gevolgen hebben. Voor het overige kan deze illusie in mindere of meerdere mate schadelijk zijn voor onze gezondheid, onze rijkdom, ons succes en ons geluk. Op iedere dode bij een verkeersongeluk zijn er immers ongeveer negen zwaargewonden. Dat is een van de redenen waarom we dit boek geschreven hebben – om te laten zien dat we de meeste dingen die ons overkomen niet kunnen voorspellen, laat staan dat we er controle op uit kunnen oefenen. Maar er zijn dingen die we kunnen doen om de negatieve consequenties die inherent zijn aan ons onvermogen om te voorspellen te beperken. Het is vooral belangrijk om te begrijpen in hoeverre ons leven bepaald wordt door het lot en in hoeverre door ons eigen handelen. Van illusie naar paradox Volgens ons is een van de grootste uitdagingen waarmee we als individu en gemeenschap te maken hebben het accepteren van de onzekerheid die samenhangt met het nemen van beslissingen zonder verlamd te raken door aarzelingen3. Aangereden worden door een auto terwijl je de straat oversteekt kan iedereen overkomen, net zoals er een kokosnoot op je hoofd kan vallen tijdens een vakantie in een tropisch paradijs, of dat je getroffen wordt door een ongeneeslijke vorm van kanker. In dit boek doen we meer dan zomaar een eind maken aan de illusie van controle. Onze boodschap is zowel subtieler als dwingender. Als menselijke wezens zullen we altijd de behoefte hebben om onzekerheden uit te bannen. Maar ironisch genoeg kunnen we juist meer grip krijgen op wat er met ons gebeurt wanneer we beseffen en accepteren dat we dingen niet in eigen hand hebben. Dit kan een groot verschil maken in de manier waarop we de toekomst onder ogen zien en is van invloed op de beslissingen die we nemen. Soms kunnen we onaangename verrassingen vermijden door de illusie van controle los te laten (door bijvoorbeeld het vliegtuig te nemen in plaats van de auto). Ook kunnen we ons indekken tegen de risico’s die we vastgesteld hebben (bijvoorbeeld door een levensverzekering te nemen om je gezin te beschermen in geval van een ramp, of simpelweg door een autogordel te dragen). |
||
Conclusie:
"zo ontstaat de paradox: wanneer mensen accepteren dat hun eerdere gevoel van controle voornamelijk een illusie was, hebben ze juist meer controle"Maar de verkeersongelukken na 11 september suggereren dat het loslaten van controle nog een veel groter effect kan hebben. Als de regering slechts een gedeelte van het geld dat ze had besteed aan het vergroten van veiligheid op luchthavens, had uitgegeven aan een campagne om de mensen bewust te maken van de risico’s van het reizen per vliegtuig in vergelijking met het reizen per auto, dan zou dit duizenden doden en nog veel meer gewonden hebben gescheeld. Mensen die reizen, hebben geen behoefte aan ingewikkelde waarschijnlijkheidstheorieën of statistieken. Soms kunnen simpele feiten volstaan. Alleen al het feit dat er in de Verenigde Staten in 2002 niet één dodelijk slachtoffer viel bij een vliegtuigongeluk van een commerciële vliegtuigmaatschappij,
terwijl er 43.005 dodelijke slachtoffers vielen bij verkeersongelukken (en nog veel meer gewonden) kan ons gedrag veranderen. Het mooie is dat reizigers die hun vermeende controle opgeven en hun lot in handen leggen van een vliegtuigmaatschappij waarover ze geen enkele controle hebben, hun kansen op een ongeluk verlagen. En zo ontstaat de paradox: wanneer mensen accepteren dat hun eerdere gevoel van controle voornamelijk een illusie was, hebben ze juist meer controle. Deze paradox van controle vormt in feite de kern van dit boek.
Klik hier voor de website van Maven over dit boek
Klik hier voor een (lang) interview op Managementboek.nl met Spyros Makridakis.
Hetzelfde gedachtegoed
Zoals gezegd zijn er de laatste tijd verrassend veel boeken verschenen waarin anderen iets dergelijks zeggen. Met andere voorbeelden, theorieën, verhalen en met een eigen 'toon'. Maar allen betogen op de een of andere manier dat het een illusie is om als mens te denken dat je altijd en overal in control zou kunnen zijn. Integendeel, het gros van dingen die in de samenleving spelen en of die met jezelf te maken hebben gaan langs je heen. Je krijgt er geen grip op. Weet niet dat ze gebeuren. Enzovoorts. Kortom: loslaten, niet te veel piekeren dat je 'iets' mist. Het gros van de tijd gaat het leven zoals het normaal verloopt. En dat is meestal goed.
Wilma de Rek
"Ik herinner me dat ik me daar op een dag realiseerde dat er heel veel is dat ik niet weet, en ook nooit zal weten. Ik zal nooit begrijpen hoe een vliegtuig in lucht blijft of waardoor planten precies groeien. Dat was een vervelende gedachte. Ook als ik mijn hele leven stug door zou lezen, zou ik de meeste boeken nog steeds niet kennen. Er is een onmetelijke brij aan potentieel te weten. Dat besef maakt mensen onzeker. () Wetenschappers zijn specialisten die zich op minieme stukjes werkelijkheid richten. De gewone mens wordt daar gek van. Niemand heeft meer overzicht. Daarom gaan we de wereld versimpelen. We delen bijvoorbeeld de mensen in in goed en slecht, in winnaars en losers. Dat is lekker makkelijk."
Op de vraag Wat moet ik doen?
"Je moet alles willen weten. En je moet tegelijk accepteren dat dat nooit zal lukken. We moeten al zoveel. We leven in een schijnwereld die elke dag opnieuw voorschrijft waaraan we moeten voldoen. We worden genaaid en we naaien zelf lustig mee. Alles is voorgekookt en gemanipuleerd. Dat geldt voor wat we zien op tv, voor wat we lezen in kranten en bladen. () We zijn voortdurend bezig elkaar aan te praten dat we veel beter zouden kunnen zijn dan we zijn. Het is de ziekte van deze tijd. We creëren onmogelijke ideaalbeelden waaraan niemand kan voldoen en waardoor veel mensen zich een loser voelen. Als je mij vraagt wat je moet doen, dan zou ik zeggen: relativeer die ideaalbeelden. Erken dat je het ook niet allemaal weet. Dat je niet briljant bent. Hoe je dat doet? Ik geloof niet zo in religies, filosofiën of andere dogma's die je voorschrijven hoe je moet leven. Leef het leven maar gewoon en corrigeer jezelf al doende. Ik denk niet dat we moeten proberen onze natuur te onderdrukken, onze begeertes uit te schakelen, onthecht te raken of wat dan ook. Dat zijn allemaal beschermingsmechanismen die je van het leven afhouden. Laat die begeerten en emoties lekker komen. Het leven maakt je zowel heel erg gelukkig als diep treurig, en dat is allebei goed."
En op de vraag Wat mag ik hopen?
"Iedereen hoopt op erkenning. Het liefst een beetje snel en graag ook van zo veel mogelijk mensen. Waar je vroeger genoegen nam met de erkenning door een paar mensen uit je directe omgeving, leven we nu in een maatschappij waarin die erkenning van het hele publieke domein moet komen. Daarom willen mensen op tv. Daarom twitteren ze tot ze erbij neervallen, en misschien plegen ze om die reden ook wel die aanslagen. Veel van wat in onze maatschappij misgaat, is terug te voeren op de gedachte: doe ik er wel toe? Zijn er genoeg mensen die mij zien staan? Ben ik geen loser?
Ik ben natuurlijk net zo'n boerenlul als iedereen. () UIteindelijk bedacht ik dat winnaars vaak de grootste losers zijn, en dat losers die erin slagen hun loserschap te accpteren de echte helden zijn. Het eeuwige streven naar succes en erkenning is bijzonder vermoeiend en vaak helemaal niet leuk."
De reden voor dit gesprek is (waarschijnlijk) de publicatie van haar boek
Allemaal losers : de kunst van het verliezen.
Coen Simon
Filosoof Coen Simon heeft zich in zijn boeken regelmatig uitgesproken over dit onderwerp. Het meest nadrukkelijk in zijn laatste boek (En toen wisten we alles : pleidooi voor oppervlakkigheid, 2011). Klik hier voor een langer artikel over Coen Simon en de lezing die hij op zondag 20 november 2011 in Oss zal verzorgen:
Pleidooi voor oppervlakkigheid
Rolf Dobelli
Het artikel werd gebracht onder de kop Weg met het nieuws. Met als ondertitel: Lees liever een goed boek. Zoals het pleidooi van Rolf Dobelli voor een gezonder nieuwsdieet. De oorspronkelijke titel is Why you should stay away from news.
Een interessant verhaal. Waarin een omstreden visie wordt gepresenteerd. Maar wel een visie die aansluit bij de hierboven genoemde personen en visies . Centraal punt is dat mensen het idee los moeten laten dat ze in control kunnen zijn. Moeten zijn. Zouden moeten zijn.
Rolf Dobelli bepleit dat men minder tijd verspilt aan het tot zich nemen van losse nieuwsfeitjes. Die de hele dag op je afkomen via krant, tv, radio, twitter, Facebook, internet, email enzovoorts. Die immer doorgaande stroom leidt er niet alleen toe dat je geen tijd meer overhoudt voor 'serieuzer' spul (zeg: boeken) maar leidt ook niet tot meer inzicht in hoe de wereld in elkaar zit. Eerder minder. Nieuwsfeitjes vertellen zelden waarom iets is gebeurd. Alleen dat er iets is gebeurd (een ramp, een moord, een beursdaling). Die oneindige rij 'snoepjes' (zoals hij het noemt) werken verslavend, maar hebben als vervelend bij-effect dat je boeken waarin (soms) wél verklaard wordt hoe een deel van de complexe wereld in elkaar zit ongelezen blijven. Je komt er domweg niet aan toe.
Zoals hij het beschrijft is het dwangmatig volgen van nieuws een soort verslaving. En daarvan is het moeilijk afkicken.
Rolf Dobelli en 9/11
Het artikel van Rolf Dobelli bevat 15 stellingen. De derde heeft als kop Nieuws beperkt het inzicht. De terroristische aanslagen van 9/11 leverden veel spectaculaire beelden en verhalen op. U zult ze de komende dagen vaak tegen komen. U wordt bijgepraat over wat er is gebeurd, krijgt alle aanslagen ruimschoots in beeld en wordt geïnformeerd over zaken die sinds 9/11 zijn gebeurd. Of een herhaling van deze beelden an sich veel inzicht bieden in het waarom en hoe van dit onderwerp is echter de vraag. Rolf Dobelli stelt zich op het standpunt dat alleen een boek u meer inzicht zou kunnen bieden. Houdt u dit in het achterhoofd als u onderstaande woorden van Dobelli leest en u zich afvraagt
Who's in control?
Nieuws legt je niets uit. Nieuwsberichten zijn kapotgeslagen luchtbelletjes aan de oppervlakte van een veel diepere wereld. De media zijn trots dat ze de feiten correct brengen, maar die zo geprezen feiten zijn slechts de bijverschijnselen van diepere oorzaken. De media en de nieuwsconsumenten denken dat het kennen van een lange lijst feitjes hetzelfde is als het begrijpen van de wereld.
Niet de 'nieuwsfeiten' doen ertoe, maar de lijnen die de feiten verbinden. Wat we echt willen is het onderliggende proces: begrijpen hoe dingen gebeuren.
Helaas slagen schrikbarend weinig media er in om die oorzakelijke verbanden uit te leggen. De onderliggende processen die bepalend zijn voor veranderingen in de maatschappij, de politiek of het milieu spelen zich grotendeels buiten ons blikveld af. Ze zijn ingewikkeld, niet-lineair en lastig te verhapstukken voor onze hersenen (en die van journalisten).
Waarom mikken media op lichtvoetigheid? Op de anekdotes, de schandalen, de human interest en de plaatjes? Het antwoord is simpe": die verhalen zijn goedkoop te produceren.
De echt belangrijke verhalen zijn non-verhalen: langzame, krachtige bewegingen die zich ontwikkelen buiten de radar van de journalist, maar met een veranderend effect.
De meeste mensen geloven dat meer informatie leidt tot betere beslissingen. De media ondersteunen dat geloof. Ja, dûh! Dat is in hun belang. Helpt het ophopen van feitjes je om de wereld te begrijpen? Jammer genoeg niet. Juist het omgekeerde: hoe meer 'new factoids' je verwerkt, hoe minder je snapt van het grote verhaal.
() Het beste is: jezelf compleet afsluiten van je dagelijkse portie nieuws. Lees boeken. Lees serieuze tijdschriften. Schrok niet langer spetterende koppen op.
Enkele boeksuggesties (om de wereld en 9/11 beter te kunnen plaatsen)
Dominique Moïsi. De geopolitiek van emotie : hoe culturen van angst, vernedering en hoop de wereld veranderen (2009)
Parag Khanna. De wereld draaiend houden : nieuwe diplomatie voor instabiele tijden (2011)
Joris Voorhoeve. Negen plagen tegelijk : hoe overleven we de toekomst? (2011)
Geert Noels. Econoshock : hoe zes economische schokken uw leven fundamenteel zullen veranderen (2008)
Guus Kuijer. Draaikonten & haatblaffers : over de moeizame geboorte van de tolerantiegedachte (2011)
Elias Canetti. Massa en macht (1960)
Niall Ferguson. Beschaving : het Westen en de rest (2011)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten